Pensioen: een kwestie van de juiste mindset.
Je hoort het woord ‘mindset’ overal tegenwoordig, maar wat is dat nou eigenlijk precies, een
mindset? Is het iets dat je hebt meegekregen bij je geboorte of juist iets dat je gedurende je
leven ontwikkelt? En waarom is het belangrijk om met de ‘juiste mindset’ je pensioentijd
vorm te geven? In dit artikel geef ik een antwoord op die vragen, zodat jij weet wat en hoe
een mindset werkt.
Wat is een mindset?
Een mindset is een denkkader en omvat al jouw denkbeelden en overtuigingen over jezelf,
zoals je persoonlijkheid, je capaciteiten, je leervermogens en je gezondheid. Een mindset
draagt sterk bij aan je mogelijkheden om voor jezelf het beste uit je leven te halen en daarom
is het goed om je bewust te zijn van welke mindset jij hanteert. Er zijn drie veelvoorkomende
mindsets te onderscheiden zijn: gesloten, half-open en open.
Gesloten mindset
Een gesloten mindset gaat uit van de gedachte ‘Je hebt het of je hebt het niet en je blijft wie je
bent.’ Karakter, talenten en kwaliteiten staan vast bij je geboorte en daar heb je het mee te
doen. Je kunt natuurlijk wel iets leren door kennis te vergaren en ervaringen op te doen, maar
je kunt er nooit meer uithalen dan er feitelijk inzit. Je bent als mens nauwelijks veranderbaar.
Half-open mindset
Deze mindset biedt wat meer mogelijkheden. Je karakter, talenten en kwaliteiten liggen deels
vast bij je geboorte en zijn deels veranderbaar door invloeden vanuit de opvoeding en de
omgeving. Jezelf ontplooien en veranderen is niet echt makkelijk, maar met concentratie,
doorzettingsvermogen en de benodigde tijdsinvestering kun je een eind komen. Je loopt op
een gegeven moment natuurlijk wel tegen je natuurlijke grenzen aan en dan houdt het op.
Open mindset
Een open mindset gaat uit van de gedachte ‘Je kunt als mens in zeer grote mate worden wie
je wilt zijn.’ Karakter, talenten en kwaliteiten zijn geen vaste gegevens maar altijd
veranderbaar, dus opgeven is nooit een optie. De menselijke geest is plooibaar en in staat tot
grootse dingen. Het komt in essentie allemaal neer op motiveren, leren en ontwikkelen.
Wanneer je denkt dat je het kunt, kun je meer dan je denkt. Er staat in wezen geen maat op je
persoonlijke groei.
Waar de verschillen in mindset toe leiden
Het heeft weinig zin om een mindset als goed of slecht te betitelen, want daar gaat het niet
om. Waar het wel om gaat is de vraag of je mindset behulpzaam is bij het creëren van het
soort leven dat je graag zou willen leiden. Het verschil in mindsets is in dat opzicht groot,
want de onderliggende aannames lopen sterk uiteen. Dit zijn de verschillen:
- Mensen met een gesloten mindset denken eerder in beperkingen en zien meer beren op de weg. Ze stellen weinig nieuwe doelen en houden liever vast aan oude patronen die zekerheid bieden. Nieuwe dingen leren is veel te lastig en kan je confronteren met je beperkingen, wat je liever uit de weg gaat. Ze houden ook vast aan de gedachte ‘zo ben ik nu eenmaal’, waardoor zaken waar ze last van hebben, zoals sombere gedachten en zorgen maken, eerder lijdzaam worden ondergaan dan actief bestreden.
- Mensen met een open mindset denken juist meer in mogelijkheden en zien nooit beren op de weg. Ze stellen daarom graag nieuwe doelen en staan altijd open om nieuwe dingen te leren. Wanneer iets aanvankelijk moeizaam gaat is dat geen enkel probleem, want dan moet je gewoon je aanpak wijzigen om wel succesvol te zijn. Proberen is leren, is hun motto. Ook zij hebben natuurlijk wel eens last van sombere gedachten. Het grote verschil is echter dat ze er wat aan doen door meer tijd te maken voor activiteiten waar ze wel veel plezier aan beleven.
- Mensen met een half-open mindset nemen een tussenpositie in. Ze zijn meer realistisch en selectief in hun leerdoelen. Ze bepalen van tevoren het aantal mogelijke beren op de weg en wanneer er teveel onzekerheden zijn beginnen ze er niet aan. Ze steken dus best graag tijd in een nieuwe interesse of hobby, maar daar zit wel een grens aan. Wanneer ze overvallen worden door sombere gedachten kunnen ze daar best even mee blijven rondlopen, maar op een gegeven moment is dat afgelopen en gaan ze actief op zoek naar manieren om hier weerstand aan te bieden.
De beste mindset voor je pensioentijd
Zoals je ziet is het verschil in effect tussen de drie mindsets groot. Daarom is het goed om je
te beseffen met welke mindset jij je pensioentijd ingaat. Stel jezelf eens de volgende vragen:
- Denk je eerder in beperkingen of juist eerder in mogelijkheden?
- Ben je van mening dat de beste tijd achter je ligt en dat je als mens nauwelijks meer kunt groeien of zie jij de derde fase van je leven juist als een periode met onbegrensde mogelijkheden?
- Zie je regelmatig beren op de weg, zie je ze zelden of tel je het aantal beren voordat je plannen maakt?
- Hoe en in welke mate zet je doelen voor jezelf? Niet of nauwelijks; alleen een paar makkelijk haalbare doelen; een beperkt aantal pittige maar realistische doelen of liever meerdere uitdagende en flink ambitieuze doelen?
Er is genoeg onderzoek voorhanden waaruit blijkt dat mensen met een open mindset veel
meer uit hun leven halen dan mensen met een gesloten mindset. Dat ligt ook voor de hand,
want zij verschaffen zichzelf meer mogelijkheden door goede doelen te stellen en te
volharden in het bereiken van deze doelen.
Het gaat echter niet alleen om succes, maar ook om levensgeluk. Ook daar is een verschil
waar te nemen en dat komt voornamelijk door een specifieke levenshouding: bij tegenslag
niet bij de pakken neer gaan zitten, maar blijven doorgaan met leren en experimenteren. Daar
heeft een mens uiteindelijk baat bij.
Ons pensioenmotto
Wij hanteren het uitgangspunt dat een open mindset geen garantie biedt op een zorgeloze
pensioentijd, maar wel sterk bijdraagt aan een veelbelovende pensioentijd. Je staat actiever in
het leven en creëert meer mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen en nieuwe ervaringen op te
doen. Deze gedachtegang bouwt voort op een beroemde uitspraak van de Ierse
toneelschrijver George Bernard Shaw, die ruim een eeuw geleden, toen het begrip mindset
nog volstrekt onbekend was, het volgende schreef: ‘het leven is niet bedoeld om jezelf te vinden, maar om jezelf te creëren’.
Dit is door de jaren heen onze lijfspreuk geworden. Jezelf creëren, door nieuwe kanten van
jezelf te ontdekken, jezelf continu te blijven ontwikkelen, regelmatig nieuwe mensen te
ontmoeten door en frisse ideeën te omarmen. Leren en ontwikkelen, ook in je pensioentijd.
Dit houdt je zowel fysiek als mentaal, fit en vitaal. We blijven daarom de mooie van Shaw
getrouw en herschrijven ze met de pensioentijd in gedachten als ‘het pensioen is niet bedoeld
om rustig te recreëren, maar om jezelf te blijven creëren’.